Stap in die spore van ‘n koning

Vreesbevange druk Timo hande teen sy ore: “I am too young to die! I am too young to die!” Adrenalien skiet deur my kop en ek voel hoe die riviersand die Jeep se wiele spinnend vasgryp. Ek ruk terug, net betyds om te sien hoe die stormende leeu se gespierde lyf strompelend oor ‘n dooie boom vou…

Zero. Koning van Karongwe. Dié dag sou hy weer gekroon word. ‘n Splinternuwe VHF collar trots om sy koninklike nek vasgeknip word.

DIE AFGEMETE SPUITSTOF WORD OP DIE VOERTUIG SE RADIATOR LOU GEHOU.

DIE WAPEN
Weer en weer word die pylgeweer getoets. Niks mag skeefloop. Agter ons kom daar klokslag ‘n radioboodskap vanaf die veldwagter deur wat van vroeg af al op die leeus se spore loop. Zero is gewaar in die Makutswe omgewing en mik rivier se kant toe.

TIMO MAG DIE PYLGEWEER VASHOU EN GLIMLAG BREED VIR DIE FOTO. MINWETEND!

Alhoewel ons opgewonde, tog senuagtig in die ongerepte bosveld vir mekaar fluister, besef ek maar te goed: Hierdie is ‘n ander speelveld!

DIE COLLAR
Langs my tril Blommie (hierdie blog se fotograaf) opgewonde. Dis ‘n rooiletter dag vir haar. Die formidabele wille koning, wat se krag en statuur vele respek afdwing – by dier en mens – gaan nou-nou platgetrek word. ‘n Voorreg wat miskien nooit weer gesmaak sal word nie.

” JAMMER OOM KOOS, DIE NECKLACE BEHOORT AAN ‘N ANDER KONING “

Vir nou is daar baie glimlaggies en sports.  Speels hang Blommie die belt om haar pa se nek. As skenker van hierdie waardevolle stukkie hardeleer met ingeplante radiobeheerde monitor, kom die eer hom vir n paar sekondes toe.

Almal wip toe die radio skielik praat: “Julle moet inbeweeg …”

Dis tyd! Haastig spring ons op die oop besigtigingsvoertuie en stoot die neuse rivier se kant toe.

In die doodse stilte wat heers voel ek hoe die bosveld wind aan my hare krap. Of is dit my maag wat draai?

“Daars hy!”  fluister iemand en ek gryp my stoel vas. Voorwaar – daardie aantreklike swart maanhare tussen die goue highligts kan net aan één koning behoort: die alfamannetjie van hierdie woeste stuk oerwoud.

DIE EERSTE VISUEEL VAN ZERO BY DIE DIE SANDKRUISPAD, OPPAD RIVIER TOE.

Ek vergaap my aan bultende spiere, massiewe slap pote wat ritmies vorentoe skop. Verbaas om te dink dat hierdie imposante dier eintlik gesien word as ‘n saggeaarde en goeie pa wat die beste bloubloed welpies gooi. Sy trop beskerm hy met nael-en-tand.

Weer trek ons asem in…

MPHO – KORT OP DIE HAKKE VAN SY PA.

Agter hom stap ‘n ander vors, waarvan die jong baardhare duidelik stukkies swart begin vertoon.  “Is dit sy seun?” snak iemand. “Ja, dis Mpho, ‘n moontlike troonopvolger.”

SPOKIE SNY SPOOR
Vir ‘n uur agtervolg ons die leeus op die klippad. Wetende dat hul enigetyd kan uitswaai rivier se kant toe. Dis net waarvoor ons wag.

STOP-STOP,  RY-RY, WAG-WAG:  SPOORSNY VERLANG UITERSTE GEDULD.

Die leeus is onbewus daarvan dat hul omsingel is. Die rivierbedding word gesien as die ideale plek om ‘n dier in plat te trek, aangesien dit oop is. Gevaar kan agter enige bossie in hierdie ongetemde bosveld skuil waarin die Groot Vyf en ander wilde diere vrylik rondbeweeg.

DIE KONING IS PLAT
Vir nou word Mpho die vyand. Nadat die pylveer sy pa platgetrek het, probeer hy getrou aan sy sy bly en moet gereeld met ‘n droë stok of klip weggejaag word. Digby, net agter die riete kruip hy weg vanwaar hy alles dophou…

DIE KRAG VAN DIE LEEU ONTNEEM DEUR DIE SLIMMIGHEID VAN DIE MENS.

 

Tot hier verloop alles klopdisselboom. Banggat speel ek fotograaf en hou my lyf veilig en hoog op die Jeep.

BLOMMIE WOEL HAAR VINGERS DIEP IN ZERO SE MAANHAARDOS.

Blommie sou nooit kon droom dat sy eendag Zero se vel onder haar vingers mag  streel nie. Deel mag wees van ‘n kroning wat sal standhou vir die volgende 5 jaar.

Agterna wys sy my ‘n paar lang swart hare. Dié het sy vinnig uitgepluk terwyl zero geslaap het. ‘n Soewenier. Ek is verras oor die dikte en sterkte daarvan.

Rustig kiek ek voort terwyl die reuk van olifantmis en katpiepie my neus begin kreukel.

Die rivier is warm en droog. Soos ‘n dooie lê Zero oop-oog en staar na …’niks’. Om te voorkom dat sy oë uitdroog druk die veearts ‘n salfie daarin en vou ‘n pers handoekie om die kop vir koelte.

‘N OOGSALFIE TEEN UITDROGING EN ‘N BOSVELDKAPPIE TEEN DIE WITSON

.

DIE KONING WORD WAKKER
Agterna het ek baie oor my “wat as …” getop. Julle weet mos: “wat as…”  iets skeefloop. In my gedagtes het ek voorbereidings getref en besluit om die groot coolerbox langs my vorentoe te gooi vir ingeval van ‘n noodgeval.  Agterna het ek gedink dat dit eintlik ‘n puik idee was. Want om die fotos te kon neem was ek by die Jeep se laagste openingskant en kwesbaar.

Terwyl Zero wakker word en in ons rigting storm, is ek werklik braaf genoeg om nog hierdie foto te neem. Wat met die kamera later gebeur het, weet ek nie, maar was ek duidelik bewus van my vingers wat om die koel werklikheid van die coolerbox se handvatsels geklem het.

” NOU IS DIT MY BEURT!” Zero word wakker.

Terwyl die afrikaanse Timo gil “I am too young to die!” trek oom Koos spinnend weg en ek voel hoe die Jeep diep in die riviersand vasval. Kletterende klippies en stof warrel in my neusgate en skielik wonder ek waar Mpho is. Vandag is hier groot sports.

Want ‘n halwe klap van só ‘n deurmekaar leeu kan jou maklik bokveld toe stuur. Gelukkig is daar ‘n dooie boom in die rivierloop en terwyl ek my oë hier sluit, sien ek weer hoe hy pootjie en hoe die tuimelende figuur van ‘n koning vernederd en diep ploeg, binne in die warm sand van die Makutswerivier.

Mpho is dadelik by!

‘N FOTO VAN ZERO ‘N PAAR MAANDE DAARNA.

GROOT SPORT
Die res van die geselskap, wat veilig aan die oorkant van die river as  toeskouers gesit het, het geskater van die lag. Vir hulle was dit groot sports.

Maar nog nooit was ek só bly om die agterkant van ‘n leeu te sien nie!

(Hierdie stukkie is ook ingeskryf vir Scrapydo se challenge: https://scrapydo2.wordpress.com/2015/01/22/toeka-tokkel-5-sport-en-volgende-5-onderwerpe/ )

Pa en die gespikkelde fenomeen

Die eerste poelpetater het laag oor die heining aangevlieg gekom. Op die plaaswerf het ek en pa in verwondering bly staan. Die voël was vreemd en het senuagtig en wankelrig ingesweef soos ‘n Boeing met wiele vorentoe geskop wat na vlerkbalans soek.

“Pa!” kraai ek opgewonde, “kyk die voël se blou rubber om sy nek.”

Pa het saggies gelag en sy wysvinger op my lippe gehou. “Sjuut – dis ‘n bosveldhoender.”

En so het ek kennis gemaak met die pers-grys pêrel-tarentaal. Pa het daagliks van die hoenders se gebreekte mielies vir die tarentale op die grondpad gestrooi. Terwyl hul pik, sou die wit-spikkels-op-swart my fassinerend betower. Ek het gebrand om die kolletjies van naby te sien of aan te vat, maar pa sou net ingedagte opmerk:

“Hulle wil vry wees …”

TIPIESE TARENTAALFAMILIE (Foto: Mafunyane 2013)

Die res van die tarentaal-familie het vermeerder. Tydens mielietyd tel pa my tot bo-op die 200Lt dieseldrom en leer my só omtrent geveerdes. Geduldig wag hy dan tot my 4-jarige lippe die woord duidelik vorm voor hy nuwes gee.

Vandag nog, kan ek die koue harde sade en pitte tussen my woelende vingers voel, diep in die kos-emmertjie. En alhoewel my strooi-armpie te kort was, het pa my gelos. Lang-lip sou ek toekyk hoe pa die gebreekte sade soos reënboogstrepe oor die dor aarde saai. Tot dáár waar die gesnawelde hongeriges trippelend rondspring.

‘n Paar jaar later, begin ék egter pa inlig omtrent hierdie gespikkelde fenomeen: “Het pa geweet: hulle is baie lief vir insekte, en bosluise is poeding. As ons Boela luisvry wil hou, moet ons sorg dat hy rustig naby hulle gaan lê.”

Ander keer was pá weer een voor: “Daar is ‘n interessante legende oor die naam van ons bekende Madagaskar-tarentaal. Hy word ook Numida meleagris genoem. Meleager was ‘n figuur in die Griekse mitologie en die seun van Odeus. Toe Meleager dood is, was sy suster so bedroef dat sy verander het in ‘n voël waarvan die vere met trane bedrup was. Hierdie voëls was die tarentaal.”

HOEPELROKKIES OP DIE WERF

Tussen die daaglikse tortelduifies, mossies en mak hoenders, was die tarentale met hul gespikkelde vere die aantreklikste en mees interessantste. Ek het begeer om die wit kolletjies te vryf of aan die gehelmde blou en rooi rubber te trek.

HOEPELROK-VERE MET AANTREKLIKE OUTYDSE KOLLETJIES EN  HOëHAKSKOEN-POTE

.

Maar voor my grypende kinderhand het hulle wild gebly en nooit mak geword soos die hoenders nie. Hulle kon woester skrop, vinniger pik, ratser weghol en wild wegkoets agter bossies.

Dan sou die vlerke soos dames se rokke optrek sodat dit nie in die stof sleep nie. So sou hul hardloop met vlerke wat ‘n kenmerkende boog op die rug vorm.

Maar soms, wanneer hul voor my grypende handjie wegtol, sou daar tog iets agterbly:

Internet Flickr Foto

‘n Dwarrelende veer waarvan die spikkels aan my soveel kleiner vertoon het, want die stof van die aandwind sou alreeds die blink daarvan beroof het …

GESKAPE VIR NOSTALGIE
Maar natuurlik was die tarentaal geskape vir ‘n veel hoër doel. Ek onthou nog pa se woorde soos gister. Want saam het ons verknog geraak aan die grond en verlief op die gewemel en vrugbaarheid van die plaaswerf. Die gespikkelde fenomeen het ook húl kosbare vrug bygedra met gestreepte kuikens wat al pikkende en skroppende in ma se voetspore rondhop. Nooit wou hul maats maak met die mak hoenders nie, nog minder toelaat dat ek hul rondra of perfekte kolletjies afkrap.

Frustreerd en uitoorlê sou ek opruk en tranerig die huis instorm …

Nes pa gesê het is die tarentaal vry, en so sou hy bly, in ‘n klas van sy eie.

(Fotos: Mafunyane 2013 – Blommie)

Mis, nat Hiënas en Spinnekopwebbe

Dis vroeg, baie vroeg en is daar min kampers wat lus het om uit hul warm slaapsakke onder die nat tente uit te kruip. Nie almal wil dit buite waag, waar die melkwit mis tussen misterieuse bome ‘n sprokiesland skilder.

Ek ruik die reuk van koffiebone terwyl die stoom die ruit begin toewasem en my hart ritmies saam die woep-woep van die ruitveërs begin inskop.

Gedurende die nag het dit knopkieries gereën en onkundige kampers, wat hul afsaalplekkies in holtes digby die draad opgeslaan het, moes die modderwater trotseer.

Ons is oppad na Onder Sabie in die Krugerwildtuin en sou hier ‘n gesig beleef wat nie gou weer gesien sou word nie.

SPINNEKOPWEBBE IN DIE MIS

WEBBE LANGS DIE H1-3 WAT VROEGOGGEND NOG SWAAR VAN DOU IS, MET DIE OPKOMENDE SON AAN DIE AGTERKANT

Die ruimte om ons is fluisterend, betower deur digte mis wat die bosveld se struike in ‘n kersbehangsel-skouspel verander.

Dit voel of jy in ‘n reënwoud wegkruipertjie speel waar niemand waag asemhaal nie.

Verdwaas wonder ek of dit ‘n algemene verskynsel is, en of net hierdie area se struike so oorbeweb word?

Vir kilometers ry ons in hierdie fiksieland, totdat die mis begin kopgee onder sonstrale wat woes orals inbars. Net om die hitte weer na 34 grade plus op te stoot.

Kyk net hoe manjifiek en dig is die webbe geweef. Die gevoel is of jy eerder trampolien met hulle kan speel.

Verder lyk dit onmoontlik dat ‘n kwesbare spinnekop soveel draadwerk uit homself kan uitruig.

NAT HIËNAS
Net ‘n entjie verder kom ons op hierdie jongelinge af wat onder die laagwaterbruggie uitgekruip kom opsoek na húlle stukkie son.

ONDER SABIE GEVLEKTE HIëNAS OP DIE H10 MET SOPNAT POTE

Hiënas is lief om hul kleingoed onder paaie in waterpype groot te maak. Is dit ooit veilig? Want self swaarvoertuie jaag soms knetterend hier verby. Wat sou die rede wees – sou die ma weet dat die kleintjies hier kos vanaf stilhouers mag vind?

INTERAKSIE, TERWYL DIE SONNETJIE LEKKER DROOGBAK

.

VYF FEITE OMTRENT HIëNAS. Ontmoet Crocuta crocuta

1. Hulle is nagdiere wat bekend is as aasvreters.

2. Die matriarg lei die trop (soms tot 80) wat ‘n dreigende gevaar vir leeus by ‘n vangs is.

3. Hul is doeltreffende roofdiere met ‘n kenmerkende “whooo-oop” roep.

4. Hiënas word  gesien as die Skoonmakers van die natuur wat enige eetbare iets sal aas.

5. Bisare items soos skoene, naels, tou, olifantvel en blikkies kos is al ontleed as maaginhoud.

Met hul uitstekende nagvisie en akute reuksin loop hul soos spokerige skadu’s agter die kampplek se drade en sal niks daarvan dink om braaisvleisvure te besoek nie. Ek het selfs al gehoor van kinders wat snags aan hul voete uit tente getrek is.

Geen vakansie in die Kruger is volmaak sonder ‘n foto van hierdie interessante dier nie.

Fotos: Blommie
Skryfsels: Spokie

Hierdie stukkie is ook ingeskryf vir die uitdaging: http://scrapydo2.wordpress.com/2015/01/15/toeka-tokkel-4-vakansie/

BRAAIVLEIS, KATOETERS en OLIFANTE

Dis eendeweer in Die Krugerwildtuin met waterstroompies wat oral oor die nog stomende teerpad kabbel. Hier proe jy kultuur, ruik olifantmis en word betower deur die geil bedompige bosveld.

So begin ons eerste dag in die Kruger wat sou strek oor 10 dae. En om ‘n Boskolos te sien wat geruisloos vanuit die ruigtes voor jou verskyn, word ‘n gereelde prentjie wat ek gou gewoond aan sou  raak.

“Olifante!” fluister ek en voel hoe opwinding deur my are bruis.

SATARA OLIFANT op die H7 gesien deur die voorruit.

Soms was ons tussen ander voertuie ingeboks, met ‘n boswa wat getrou agterna stert.  Dan was omdraai of uitswaai nie ‘n vinnige opsie nie.

Hierdie vakansie was voorwaar ‘n olifant-reis. Nog nooit het ek soveel troppe en hordes aanskou, soveel so dat ek my vrees vir olifante te bowe gekom het.

“KOM KOM ROER JULLE BOUDE!” Olifante weet ‘n teerpad spel gevaar. Trompetterend sal hulle mekaar aanjaag.

Miskien het die lenskameratjie (my eerste) daartoe bygedra dat ek begin ophou bewe het. Dié het ek opgewonde op my skoot vasgeklem. Ek wou net kiek – olifantpapbroek of te not!

Na die salige reëns was die veld vrolik en het selfs die kleingoed vrugbaar vermeerder.

“STADIG MA, DIS LEKKER HIER IN DIE PAD.”  ‘n  Olifantjie trippel vrolik terwyl hy die hitte van die teerpad ontdek

Ma-olifant moes erstig vir hierdie jongeling grom. Die pad het vir hom gevoel na die ideale speelterrein.

“Staan of ek skiet!” beveel ek deur die lens en raak so betower deur ‘n groep spelende olifante by die drinkgat, dat ons glad nie agterkom ons is omsingel. Ander troppe het ook fluisterend nader beweeg om hul beurt by die koel waters af te wag.

Agterna het die manne goed deurgeloop. Moeg van al die kiekery het hul rustig agter in die voertuig begin indut. En ons dog hulle bewaak en bewaar!

VYF FEITE OMTRENT OLIFANTE (Ontmoet Loxodonta africana)

DIE SLURP weeg gemiddeld 135 kg en het 150 000 klein spiergroepe

1. Die brein: Is die grootste van enige landdier. ‘n Bul se brein weeg tot 5.4 kg. (Die mens sin weeg 1.5kg.)

2. Die oor: Weeg ongeveer 50kg. (Soveel soos ‘n 14-jarige dogtertjie.)

3. Die stert: Omtrent 1.2m lank. (‘n Veldmuis se stert is omtrent 10cm.)

4. Die poot: Is tussen 40-50cm lank. (Die rekord vir ‘n mens se voet staan op 38cm – die van Brahim Takioullah van Marokko.)

5. Die tande:  Die rekordlengte vir’n olifanttand is 3.49 m.

MODDERBADTYD

Hierdie foto is vir my indrukwekkend. Slurpend het hierdie olifant  homself oor en oor met modder bestook sodat selfs die ooghare afgestroom het daarvan.

Die Britse digter John Donne het op ‘n keer oor olifante gesê: “Die natuur se meesterstuk; die enigste skadelose reus.” John Donne se Polo is duidelik nie in die Kruger gerol nie. Tog steek daar waarheid in sy woorde. (Sien treksel en feite: Weg! tydskrif)

KUMANEDAM OLIFANT OP DIE H1-3 WOEL BY DIE WATERGAT  (Jan 2015)

 

TERUG KAMP TOE

Hieronder wei ‘n olifant teen die Satara kampdraad terwyl die son sy laaste goue streep verf. Kan jy hom sien? Ek moes vinnig afneem, want agter my het die hoenderboudjies al lekker gespat op die braaivleisvuur.

SATARA SONSONDERGANG MET OLIFANT SILHOUETTE

So ‘n onvergeetlike dag kan net met ‘n katoeter in die hand en ‘n knetterende vuurtjie in die wildenis, afgesluit word.